การใช้ประโยชน์จากสื่อสังคมออนไลน์ในการแสวงหาข้อมูลข่าวสาร ด้านการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของแม่: ศึกษากรณีเฟซบุ๊กแฟนเพจ “สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ”
BY อาจารย์พรรณวดี ประยงค์
ประเภทงานวิจัย:งานวิจัย
ปีที่เผยแพร่:2019
ระดับงานวิจัย:ระดับชาติ
คำสำคัญ:สื่อสังคมออนไลน์, เฟซบุ๊กแฟนเพจ, การใช้ประโยชน์และความพึงพอใจจากสื่อ, การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่, Social Media, Facebook Fan Page, Using Media and Satisfaction from Media, Mother Breastfeeding
บทคัดย่อ:
งานวิจัยเรื่อง “การใช้ประโยชน์จากสื่อสังคมออนไลน์ในการแสวงหาข้อมูลข่าวสารด้านการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของแม่: ศึกษากรณีเฟซบุ๊กแฟนเพจ “สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ”” มุ่งศึกษาสภาวะทางสังคมและจิตใจของแม่ที่ส่งผลต่อการใช้สื่อเฟซบุ๊กแฟนเพจ “สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ” รวมถึงประโยชน์ ความพึงพอใจ และผลอื่นที่อาจตามมาจากการใช้เฟซบุ๊กแฟนเพจดังกล่าว โดยในการวิจัยครั้งนี้มุ่งวิเคราะห์ผู้รับสารคือ กลุ่มแม่ที่ติดตามเนื้อหาในเฟซบุ๊กแฟนเพจ “สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ” โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์เจาะลึก (in-depth interview) แม่ทั้ง 18 คน ซึ่งผู้วิจัยได้แบ่งกลุ่มแม่ที่จะทำการศึกษาออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มว่าที่แม่ กลุ่มแม่มือใหม่ และกลุ่มแม่มือโปร โดยมีข้อสันนิษฐานว่า ระยะเวลาของความเป็นแม่และประสบการณ์ความเป็นแม่ที่แต่ละคนมีไม่เท่ากัน อาจส่งผลต่อสภาวะทางสังคมและจิตใจ ความคาดหวัง การได้รับประโยชน์และความพึงพอใจ รวมถึงผลอื่นที่ตามมาที่อาจแตกต่างกันด้วย
ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยจากสภาวะทางสังคม ได้แก่ อายุ ระดับเศรษฐกิจและการศึกษา ค่านิยมทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงบุตรด้วยนมแม่ ลักษณะการเปิดรับสื่อ ประสบการณ์ความเป็นแม่ และการหนุ่นช่วยจากคนใกล้ชิด และปัจจัยจากสภาวะทางจิตใจ ได้แก่ ความรู้สึกต่อบทบาทความเป็นแม่ และทัศนคติต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของแม่มีความสัมพันธ์กับการแสวงหาข้อมูลในเฟซบุ๊กแฟนเพจ
“สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ” โดยมีความแตกต่างกันในรายละเอียดระหว่างแม่ในแต่ละกลุ่ม อาทิ ประสบการณ์ความเป็นแม่ที่แตกต่างกันส่งผลต่อความคาดหวังและลักษณะการใช้เพจที่แตกต่างกัน โดยในกลุ่มว่าที่แม่นิยมแสวงหาข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับการเลี้ยงดูบุตรและการเลี้ยงบุตรด้วยนมแม่เพื่อเตรียมความพร้อม ในขณะที่กลุ่มแม่มือใหม่และกลุ่มแม่มือโปรจะมุ่งเปิดรับเนื้อหาที่เฉพาะเจาะจง โดยมักจะเกี่ยวข้องกับปัญหาในสถานการณ์จริงที่ตนกำลังประสบอยู่เพื่อให้สามารถนำไปปรับใช้ได้ทันที
แม่แต่ละกลุ่มได้รับประโยชน์และความพึงพอใจจากการใช้เฟซบุ๊กแฟนเพจ “สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ” ทั้งด้านข้อมูลข่าวสารและด้านจิตใจ โดยการใช้ประโยชน์ด้านข่าวสาร ได้แก่ 1) การได้รับความรู้และแนวทางปฏิบัติด้านการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ถูกต้อง 2) การได้ทราบแนวทางการแก้ปัญหาและการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ 3) การได้รับข้อมูลและความคิดเห็นที่หลากหลายจากแม่ในเพจเพื่อประกอบการตัดสินใจ และ 4) การใช้เพจเป็นแหล่งอ้างอิงที่น่าเชื่อถือในการต่อรองกับบุคคลอื่น ส่วนประโยชน์ด้านจิตใจ ได้แก่ 1) การได้รับกำลังใจและการเสริมแรง 2) การมีเพื่อนร่วมอุดมการณ์ และ 3) การเสริมสร้างความมั่นใจ โดยพบว่าแม่ส่วนใหญ่มีความพึงพอใจต่อเพจดังกล่าวในระดับมาก
นอกจากนั้น การใช้เพจดังกล่าวยังนำไปสู่ผลอื่นที่แม่แต่ละคนอาจไม่ได้คาดหวังไว้ ได้แก่ การส่งเสริมอัตลักษณ์ความเป็นแม่ ความภาคภูมิใจต่อบทบาทความเป็นแม่ของเพศหญิง และการตั้งเป้าหมายในการให้นมแม่ที่ยาวนานขึ้น ผลการศึกษาข้างต้นได้นำไปสู่การอภิปรายผลงานวิจัยที่น่าสนใจหลายประการ อาทิ การเปลี่ยนมือของผู้นำความคิดเห็นด้านการให้นมแม่จาก “มารดา” ไปสู่ “ผู้เชี่ยวชาญ” บนสื่อใหม่ วาทกรรมนมแม่กับการประกอบสร้างอัตลักษณ์ของแม่บนสื่อใหม่ รวมไปถึงประเด็นเรื่องอำนาจของผู้หญิงที่มีความสัมพันธ์กับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เป็นต้น